Czym się zajmują animatorzy i animatorki kultury?

Określenie „animator/ka kultury” może oznaczać zarówno osoby pracujące w instytucjach publicznych i organizacjach pozarządowych, jak i niezależnych twórców i tak zwanych freelancerów. To, co dla nich wspólne to łączenie twórczego myślenia z planowaniem i organizacją, a przede wszystkim umiejętność angażowania do działania innych ludzi. Aby zrozumieć, czym zajmuje się animator/ka kultury, jaki zakres obowiązków najczęściej wykonuje oraz jakie cechy musi posiadać, by dobrze wykonywać swoją pracę, najlepiej poznać konkretne przykłady.

Animator/ka kultury pracuje w środowisku lokalnym – ze społecznością sąsiedzką, mieszkańcami wsi czy dzielnicy miasta. Zaczyna swoją pracę od poznania ludzi i specyfiki miejsca, zajmuje się inicjowaniem współpracy, prowadzeniem warsztatów, ale też wspieraniem społeczności w organizacji wydarzeń lokalnych: pikniku, wystawy czy koncertu. Stara się umacniać relacje między ludźmi i animować wydarzenia o charakterze wspólnotowym, takie jak m.in. Interwencje osiedlowe, czy Podwórkówka w ramach projektu Residency.

Ważnym obszarem działań animatorów kultury jest tworzenie sytuacji twórczych, w których mieszkańcy, przechodnie, widzowie są zapraszani do wspólnej refleksji i wypowiedzi na interesujący ich temat. W ten sposób powstają liczne projekty partycypacyjne: spektakle angażujące społeczności, wystawy i filmy z ich udziałem, słuchowiska, graffiti, a nawet wspólnie nagrywane płyty muzyczne. Przykładem tego typu działań są inicjatywy absolwentów specjalizacji.

Jednym z częściej podejmowanych tematów przez animatorów kultury jest tożsamość miejsca i jego mieszkańców, zarówno ta historyczna, jak i współczesna. Projekty poświęcone historiom lokalnym pozwalają włączyć do działania całe społeczności, oddać głos ludziom i wsłuchać się w ich opowieści. Efektem takich działań jest np. Malczak – Targ wspomnień oraz Muzeum Społeczne.

Animatorzy pracujący w domach kultury i instytucjach artystycznych są często odpowiedzialni za nawiązywanie kontaktów z odbiorcami i dostosowanie oferty instytucji do ich potrzeb. W Warszawie taką funkcję pełnią Miejsca Aktywności Lokalnej, których koordynatorami są często absolwenci specjalizacji Animacja Kultury dbający o to, by mieszkańcy stawali się współtwórcami tych ośrodków.

Nie tylko domy kultury potrzebują animatorów – takie stanowiska pracy coraz częściej powstają w bibliotekach, które obok udostępniania książek starają się zachęcać czytelników do innych aktywności. I tak animator kultury może stworzyć projekt popularyzujący książki, założyć dyskusyjny klub czytelniczy lub przygotować wraz z użytkownikami biblioteki wystawę czy warsztaty.

Animatorzy kultury pracują również w galeriach i muzeach, najczęściej w działach edukacji lub projektów publicznych, w których tworzą wydarzenia mające na celu włączanie odbiorców w kreatywne działania i dialog na temat programu instytucji czy problematyki konkretnych wystaw. Przykładem tego typu projektów są inicjatywy absolwentów.